Οι ποιητές υπό διωγμό

[ Γιώργος Κουτούβελας / ARti news / 21.03.16 ]

Γη είναι η κόλαση που ετοιμάστηκε για τους πρόσφυγες  

 A.Fayadh

Η δυτική κοινωνία έχει αποδειχθεί ανίκανη να εφαρμόσει τις ανθρωπιστικές αξίες τις οποίες διακηρύττει διαρκώς ως πολιτισμό της. Γι’ αυτό ακόμη και σήμερα θρηνούμε μετανάστες, πρόσφυγες αλλά και ποιητές. Οι τελευταίοι, μάλιστα, «μετανάστες» και «πρόσφυγες» μόνο και μόνο από την ιδιότητά τους, διώκονται ανηλεώς, με ποικίλους τρόπους σε όλες τις εποχές και σε όλες τις κοινωνίες. Έχει αποφασιστεί πως στη γη δεν χωρούν τα ελεύθερα πνεύματα όπως είναι οι ποιητές. Η δυτική κοινωνία δεν εξαιρείται και ανενδοίαστα ηγείται εδώ και αιώνες αυτής της πολεμικής.
Διάφορες μέθοδοι εφαρμόστηκαν από πολλά κέντρα εξουσίας στο παρελθόν στην προσπάθειά τους να φιμώσουν τους ποιητές. Στο πλαίσιο αυτό συνέβησαν δολοφονίες (π.χ. Α. Παναγούλης), «αυτοκτονίες» (π.χ. Κ. Γ. Καρυωτάκης), φυλακίσεις και εξορίες (π.χ. Ρίτσος), περιθωριοποιήσεις (π.χ. Μ. Κατσαρός). Αναντίρρητα έχει αποδειχθεί πως καμία  από αυτές τις πρακτικές δεν επιτυγχάνουν τον πρωταρχικό σκοπό τους, δηλαδή, την αποσιώπηση και εξαφάνιση των ιδεών που εξέφραζαν οι «τιμωρημένοι» ποιητές. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, έφερναν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Για αυτό άλλωστε ξεκίνησε κατάφωρα η απόπειρα αφομοίωσης των λογοτεχνών σε ένα «διαφορετικό» σύστημα αξιών που θα μπορούσαμε, για ευκολία, να το προσδιορίσουμε ως «μοντέρνο» ή «μεταμοντέρνο». Πλέον ήταν πολύ πιο εύκολη η διαδικασία περιθωριοποίησης όσων λογοτεχνών και, κυρίως, ποιητών, παρέμεναν σταθεροί στις οικουμενικές  αξίες, τις οποίες, ιδιαιτέρως εύστοχα  είχε συνοψίσει ο e.e. cummings λέγοντας, πως: ”δεν έχει σημασία αν ο ποιητής καταφέρει να αλλάξει τον κόσμο, σημασία έχει να παλεύει διαρκώς για να τον αλλάξει.” Η κριτική και η αμφισβήτηση αυτής της θέσης του Cummings καθόλου δεν μειώνει την αξία της, καθώς αυτή ακριβώς είναι  η δυναμική της ποίησης, να παλεύει διαρκώς για το ανέφικτο μέχρι αυτό να γίνει εφικτό. Οι ποιητές δηλαδή γίνονται δημιουργοί της ουτοπίας, όπως ακριβώς επισημαίνει ο Μ. Κατσαρός:4

« …Μα κάποτε που η κρύα σιωπή θα περιβρέχει τη γη
κάποτε που θα στερέψουν οι άσημες φλυαρίες
κι όλοι τους θα προσμένουνε σίγουρα τη φωνή
θ’ ανοίξω το στόμα μου
θα γεμίσουν οι κήποι με καταρράχτες
στις ίδιες βρώμικες αυλές τα οπλοστάσια
οι νέοι έξαλλοι θ’ ακολουθούν με στίχους χωρίς
   ύμνους
ούτε υποταγή στην τρομερή εξουσία.

Πάλι σας δίνω όραμα».

  Στην παγκοσμιοποιημένη εποχή, που διανύουμε, καθημερινά είτε βιώνουμε είτε γινόμαστε θεατές φρικαλέων καταστάσεων. Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στην ποίηση για αυτό το πλαίσιο αναφοράς οριοθετείται στους ποιητές και στους πολέμιούς τους.
 Πριν λίγους μήνες είχε προκληθεί παγκόσμια καταγγελία-διαμαρτυρία για τη σύλληψη και την καταδίκη σε θάνατο του Παλαιστίνιου ποιητή Ashraf Fayadh (1980-) από τις αρχές τις Σαουδικής Αραβίας. Το κατηγορητήριο ήταν λιτό και σαφές: «αποστασία από το Ισλάμ». Αλήθεια, άραγε, τι επιχείρημα να αντιπαραβάλλει κανείς σε ένα κατηγορητήριο όπως αυτό; Λίγες μέρες πριν πραγματοποιηθεί η εκτέλεση της ποινής, δηλαδή ο αποκεφαλισμός του νεαρού ποιητή και μετά από τον σάλο που προκλήθηκε παγκοσμίως, η ποινή του μειώθηκε (όπως το πάρει κανείς) σε οχτακόσιες βουρδουλιές και ισόβια κάθειρξη! Νωρίτερα  ο Ιρανός ποιητής Hashem Shaabani είχε  καταδικαστεί σε θάνατο με  κατηγορητήριο πως: «είχε κηρύξει τον πόλεμο στο Θεό». Έτσι δολοφονήθηκε ο ποιητής στις 27 Ιανουαρίου του 2014. Πρόσφατα ο διακεκριμένος Σύριος ποιητής Mohammed Bashir al-Aani, πολέμιος τόσο του καθεστώτος του Assad όσο και των φανατικών φονιάδων του ISIS, συνελήφθη μαζί με τον γιο του στο σπίτι τους και στη συνέχεια εκτελέστηκαν.
 Για τα παραπάνω περιστατικά γράφονται και θα γραφτούν πολλά στο μέλλον όπως και για πολλά παρόμοια  που δεν είναι ευρέως γνωστά ακόμη. Η ποίηση είναι υπό διωγμό. Όσοι την υπηρετούν επιλέγουν να είναι διωκόμενοι. Τη δεδομένη  χρονική στιγμή αξίζει να παρατεθεί ένα ποίημα του Κωστή Γκιμοσούλη από την συλλογή «Το στόμα κλέφτης» που δημοσιεύτηκε πριν ακριβώς τριάντα χρόνια:

«Είσαι ένας καινούργιος θάνατος.
  Μια εξαιρετική ποινή είσαι.
  Μόνο μη φοβηθώ
  Μη γίνω άμμος.

Στο μέτωπό μου αφήνεις μια κλωστή
 κι αρχίζει η ιστορία:
Ύπνος θερμός πλάι σε δέντρα
ή κάτω από το νερό.

Αν φοβηθώ θα φύγω από δω
θα τεντωθώ θα τεντωθώ
θα πω
όλα
είναι κύκλοι
          τρίγωνα
          τετράγωνα.

Μόνο μη φοβηθώ πολύ
και γίνω μουσουλμάνος»

Στην εποχή μας, την εποχή της βαναυσότητας και του εφήμερου τρόπου ζωής πλέον όλα δείχνουν πως ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητεί, συνειδητά ή μη, τον επαναπροσδιορισμό των αξιών του. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να δοθεί «βήμα» σε όλους εκείνους τους δημιουργούς που μπορούν να αντιπροτείνουν ένα άλλο παράδειγμα στον κόσμο, που το αναζητεί, ώστε, εν τέλει, να δημιουργηθεί μία αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση μεταξύ τους.