Η μέρα της γυναίκας....

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα και παντού (fb, tv, κλπ) θα βρεις λόγους και λογύδρια, ύμνους και υποσχέσεις, δακρύβρεκτα αφιερώματα και υποκριτικές μεγαλοστομίες για τη γυναίκα, για το “άλλο μισό του ουρανού”. Ακόμη και οι ισχυροί της γης (πολιτικοί και άλλοι αξιωματούχοι των διεθνών θεσμών, ίσως και μεγαλοεπιχειρηματίες) θα μιλήσουν για την κατάφωρη αδικία σε βάρος των γυναικών, για την υποβαθμισμένη θέση των γυναικών σε σύγκριση με τους άνδρες. Θα επισημάνουν ενδεχομένως και το γεγονός ότι τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα για τις γυναίκες που ανήκουν σε μειονότητες, για τις γυναίκες με αναπηρία, για τις γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες κλπ.

Κάποιοι, πλειοδοτώντας, μπορεί να μας πουν ότι η ισότητα των φύλων θα λύσει όλα τα προβλήματά μας. Άλλοι πάλι θα (ξανα) προτείνουν, η ημέρα της γυναίκας να γιορτάζεται περισσότερες φορές ακόμη και 365 ημέρες το χρόνο. Η ισότητα των φύλων, άραγε, θα γίνει πραγματικότητα, αν γιορτάζουμε την ημέρα της γυναίκας περισσότερες φορές; Αναλογικά, ποια ουσιαστικά προβλήματα θα λύσει, για παράδειγμα, αν η ημέρα των ερωτευμένων γιορτάζεται συχνότερα και όχι μόνο στις 14 Φεβρουαρίου;

Σίγουρα, αν είναι να γιορτάσουμε την ημέρα της γυναίκας, η μέρα της γυναίκας, δεν μπορεί παρά να είναι για τις γυναίκες - αγωνίστριες της ζωής. Είναι, μέρες που είναι, η γυναίκα της προσφυγιάς, η μετανάστρια που δεινοπαθεί, συχνά με ένα μωρό στην αγκαλιά, η άστεγη, η άνεργη, είναι οι γυναίκες – θύματα της κοινωνίας της αδικίας και των ανισοτήτων. Είναι οι γυναίκες, που για τους ισχυρούς της γης (και όχι μόνο), δεν έχουν υπόσταση ανθρώπου, δεν έχουν ταυτότητα, δεν έχουν κάτι να προσδοκούν, κάπου να ελπίζουν. Είναι οι γυναίκες που δεν υποτάσσονται, που συνεχίζουν να αγωνίζονται, που διαμαρτύρονται σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο (στους χώρους δουλειάς, στις πορείες, όπου βρίσκονται και καταπιέζονται).

Ορθώς επισημαίνονται οι ανισότητες σε βάρος των γυναικών. Ορθώς επικαιροποιείται, με την ευκαιρία της ημέρας της γυναίκας, και γίνεται γνωστή η δυσχερέστερη σε σχέση με τον άνδρα θέση της στην κοινωνία, παρά τις όποιες βελτιώσεις που έχουν γίνει. Μακάρι να επέλθει η ισότητα των δύο φύλων, έστω σ’ αυτή την κοινωνία της αδικίας και των ανισοτήτων, γιατί έτσι μπορεί να ενδυναμωθεί ο πόλος που αποζητά και παλεύει για την κοινωνική αλλαγή. Γιατί η ισότητα των φύλων είναι ένα μέσο επανακαθορισμού των κοινωνικών σχέσεων, των σχέσεων εξουσίας, των κοινωνικών, οικονομικών, γεωγραφικών κλπ ανισοτήτων.

Εδώ, θα μου επιτρέψετε να επεκτείνω λίγο τον προβληματισμό. Καλοδεχούμενη και ευκταία είναι η όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, σε ανώτερες θέσεις στις επιχειρήσεις, παντού και στο ποσοστό που τους αναλογεί. Λύνεται, όμως, το πρόβλημα, αν αυξηθεί λιγότερο ή περισσότερο η συμμετοχή της γυναίκας στις ηγετικές θέσεις στον πολιτικό και επιχειρηματικό χώρο, αν η λειτουργία τους είναι ίδια με εκείνη των ανδρών (μερικές φορές, για να αποδείξουν ότι είναι εξίσου ικανές με τον άνδρα γίνονται πιο σκληρές από εκείνους); Αν η αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στις ηγετικές θέσεις ακολουθεί την ίδια επεκτατική λογική που υπάρχει και σήμερα στην ανδροκρατούμενη κοινωνία;

Οι ανισότητες ανάμεσα στα δύο φύλα δεν έχουν άραγε σχέση με την κοινωνική παθολογία (κοινωνική ανισότητα, φτώχεια, αποκλεισμός, περιθωριοποίηση); Δεν έχουν χαρακτηριστικά συστηματικότητας; Δεν είναι μια σχέση ανισομέρειας, θέμα ισχύος και άρα σχέση εξουσίας; Οι ανισότητες των φύλων δεν είναι τα συμπτώματα που επιβεβαιώνουν και επικυρώνουν αυτή την εξουσιαστική σχέση;

Είχα διαβάσει κάπου πριν πολλά χρόνια, τότε που το κίνημα του φεμινισμού ήταν στα πάνω του, τη “διεκδίκηση” των γυναικών να λένε “η γυναίκα πήδησε τον άνδρα” αντί της επικρατούσας θέσης “ο άνδρας πήδησε τη γυναίκα” (κάπως έτσι, το νόημα πάντως αυτό ήταν). Είναι κι αυτό κάτι, λύνει όμως το πρόβλημα; Η λύση είναι η εφαρμογή της ίδιας λογικής που ισχύει σήμερα στην ανδροκρατούμενη κοινωνία αλλά αντίστροφα; Το πρόβλημα δηλαδή θα λυθεί, αν η γυναίκα πάρει την θέση του άνδρα ως κυνηγού;

Μήπως είναι προτιμότερο να θεμελιωθεί μια νέα σχέση ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα στο πιο στέρεο έδαφος του αμοιβαίου σεβασμού και της αμοιβαίας ευτυχίας; Μήπως είναι πιο κοντά στη λύση η δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρώπου και κοινωνίας που δεν θα στηρίζεται σε μια συνεχή επεκτατική, διεκδικητική στάση, όπως είναι η λογική της συνεχούς αύξησης, της αύξησης χωρίς όρια που κυριαρχεί στο σημερινό σύστημα εξουσίας, το οποίο μας οδήγησε εδώ που είμαστε, όπου τα αδιέξοδά του γίνονται όλο και λιγότερο δυσδιάκριτα.

Η.Γ.