1. Λέμε τη γνώμη μας για να .... υπάρχουμε

Πράττε έτσι ώστε, στο πρόσωπό σου όσο και στους άλλους, να μεταχειρίζεσαι την ανθρώπινη φύση ως αυτοσκοπό,

ποτέ ως μέσον».

Immanuel Kant

Την μεθεπόμενη Κυριακή καλούμαστε να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολλά κόμματα, δημοτικές – περιφερειακές παρατάξεις και υποψήφιους εκείνα/εκείνους που θεωρούμε καταλληλότερα/ους. Με αφορμή λοιπόν αυτήν την πολλαπλή εκλογική διαδικασία καταθέτουμε σε συνέχειες κάποιες σκέψεις.

Αν η δημοκρατία είναι ένας καλός τρόπος για να παίρνουμε αποφάσεις και για να προσδίδουμε σε αυτές μια νομιμοποίηση, δεν είναι μόνον επειδή στη δημοκρατία μετριούνται οι ψήφοι και επομένως επικρατεί η βούληση της πλειοψηφίας. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, πριν αποφασίσουμε, συζητάμε, εξετάζουμε τα υπέρ και τα κατά, αντιπαραθέτουμε λόγους και επιχειρήματα προς υποστήριξη της μιας ή της άλλης εναλλακτικής επιλογής.

Για να συζητήσουμε όμως, για να αντιπαραθέσουμε λόγους και επιχειρήματα πρέπει να μιλήσουμε, να λέμε τη γνώμη μας. Λέω τη γνώμη μου όχι μόνο γιατί πρέπει να την πω, αλλά και γιατί λέγοντας τη γνώμη μας κατά κάποιον τρόπο υπάρχουμε συνάμα. Όποιος υπάρχει έχει γνώμη και τη λέει, γιατί (κατά μίαν έννοια) αλλιώς ... «δεν υπάρχει». Η γνώμη είναι σε γενικές γραμμές και καθήκον και υποχρέωση αλλά και εστία πιθανών αρνητικών συνεπειών, γιατί η γνώμη πολλές φορές προέρχεται από τους δρόμους του εγωισμού μας, των προκαταλήψεών μας, της ιδεοληψίας μας, των αναγκών, των απωθημένων και των παθών μας. Είναι προφανές ότι η γνώμη πάντα φιλτράρεται από το πραγματικό κίνητρο του ανθρώπου που τη διατυπώνει. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, συνιστά έναν πολύ καλό δείκτη του πού βρισκόμαστε και του πού πάμε ως άτομα και ως κοινωνία...

Είναι προτιμότερο, βέβαια, η γνώμη να είναι προϊόν ευθυκρισίας, βαθιάς μελέτης και ουσιαστικής γνώσης. Αν, μάλιστα, μπορεί σχεδόν ταυτόχρονα να συνυπολογίζει όσο το δυνατόν περισσότερες παραμέτρους, ακόμα καλύτερα και για την ίδια και τους εκφραστές της. Ευκταίο είναι να επιζητάμε τη γνώμη των άλλων, γιατί μόνο τότε ισχυροποιείται η δική μας θέση. Οι μονόλογοι έχουν στενά όρια.

Συμμετέχοντας σε μια συζήτηση είναι προφανές ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι να συμφωνήσουμε, να διαφωνήσουμε, να εκνευριστούμε, να μετανιώσουμε, να αναθεωρήσουμε, να χαρούμε, να σκεφτούμε βαθιά, να παρακινηθούμε να κάνουμε κάτι, να χαρούμε, να επιδείξουμε σεβασμό ακόμη και να ταυτιστούμε. Όλοι πρέπει να έχουν γνώμη και γι’ αυτό πρέπει να παλεύουμε για να μπορεί ο καθένας και η κάθε μία να την εκφράζει με πλήρη ευχέρεια.

Όταν οι αποφάσεις προκύπτουν από μια ανοιχτή και ισότιμη αντιπαράθεση, είναι λογικό να τις σεβόμαστε περισσότερο. Από εδώ ανακύπτει και το καθήκον να βρούμε τρόπους για το πώς θα μπολιάσουμε με καλά επιχειρήματα μια δημόσια σφαίρα, που γίνεται όλο και λιγότερο ικανή να τα φιλοξενήσει.

ΗΛΙΑΣ ΓΟΥΡΔΟΥΚΗΣ