Η περηφάνια του μικρού πρόσφυγα και άλλες σκέψεις

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / ARti news]

«Όλοι παρακολουθούν όλους» δήλωσε ο πολύς κ. Τόμσεν και λογικά κάποιος θα σκεφτόταν, πως αφού όλοι παρακολουθούν όλους δεν υπάρχει πρόβλημα. Κι όμως ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα. Γιατί κατ’ αυτό τον τρόπο η «παρακολούθηση» παύει να είναι κάτι κακό και ούτως πως νομιμοποιείται. Όχι, δεν μιλώ για τη «διαφάνεια του κακού» (Μποντριγιάρ), που δεν επιτρέπει στο «καλό» να προσδιοριστεί με σαφήνεια,  αλλά για την πλήρη σύγχυση, για το «πέραν του καλού και του κακού», όπου τα πάντα κινούνται στην απόλυτη σχετικότητα και την απροσδιοριστία.
Έτσι, μέσα στην κίτρινη σκόνη, που φέρνει ο νοτιάς, και την «κίτρινη δημοσιογραφία» της Σαχάρας, που πρώτος όρισε ο Πούλιτζερ όλα χάνουν το σχήμα τους και τίποτα δεν φαίνεται ως κακό. Όλα συνεπώς επιτρέπονται, ακόμα και η κάθεξη του άλλου. Ζήτω, λοιπόν, του ισχυρότερου. Αυτός είναι, χρόνια τώρα, ο πυρήνας της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας. Κι ας επιμένουν εις μάτην και αφελώς κάποιοι πως αν αποδείξουμε το δίκαιό μας για το «επονείδιστο και κατάπτυστο χρέος», οι δυτικοί πιστωτές μας, άλλως πως οι τοκογλύφοι, θα μας καταλάβουν και θα πουν «στο όνομα της αποδεδειγμένης αλήθειας σας απαλλάσσουμε από το επαχθές χρέος»! Τόση αφέλεια πια;
 
Και μες  στην αναμπουμπούλα και την υπερθερμασμένη από το προσφυγικό και τη δυσανεξία κοινωνία  ιδού και το «αυγό του φιδιού», που επανεμφανίζεται «ελεύθερο παρά τους περιοριστικούς όρους» στους δρόμους της δυστυχίας. Αυτό που οργανώνεται εκ νέου δίκην Κου Κλουξ Κλαν και εκκολάπτεται από νομικές διακρίσεις τύπου «πρόσφυγες και μετανάστες» και τους φόβους για δήθεν εξισλαμισμό. Ως εάν εκτός από τους Σύριους, οι Αφγανοί δεν είναι πρόσφυγες ενός φοβερού πολέμου. Γι’ αυτό πρέπει να αρχίσουμε από τις λέξεις. Γιατί οι λέξεις είναι γομωμένες με εκρηκτική ύλη που σκάει στα μυαλά των ανθρώπων, προκαλώντας ανατροπές στη διασύνδεση των νευρώνων. Γιατί όλοι είναι πρόσφυγες, άλλοι οικονομικοί και άλλοι πολιτικοί. Όλοι είναι μετανάστες και ανέστιοι. Ύστερα πρέπει να διαχειριστούμε τις φοβίες πάνω στις οποίες σπεκουλάρουν εκείνοι που ωφελούνται από την εμφύλιο των «κάτω». Δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με τους πρόσφυγες. Να μοιραστούμε έχουμε. Να διεκδικήσουμε την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια μας, όπως τη διαδήλωσε το μικρό προσφυγόπουλο στον καταυλισμό του Κατσικά στα Γιάννενα: «Θέλουμε να ζήσουμε με περηφάνια, όπως όλοι- είπε. Μόνο αυτό θέλουμε. Να είμαστε ίσοι με όλους. Μπορείτε να μας πάρετε από την θάλασσα… Έχουμε κουραστεί. Θέλουμε την περηφάνια μας. Θέλουμε να γυρίσουμε».

Ακούω τα λόγια του εννιάχρονου πρόσφυγα και θυμάμαι τον Σαρλ Πιερ Μπωντλαίρ (Charles Pierre Baudelaire, Παρίσι, 9 Απριλίου 1821 - 31 Αυγούστου 1867), τον ποιητή των «Ανθών του Κακού» που έγραφε «Ο πόνος, όταν του δίνεται ρυθμός και μέτρο, γεμίζει το πνεύμα με μια γαλήνια χαρά»! Αλλά προσοχή, ο ίδιος ποιητής των «Ανθών του Κακού», έγραφε για τη «Μεταμόρφωση του βαμπίρ»! Τι περίεργο, ο Μπωντλαίρ γράφει τα «Άνθη του Κακού», τότε που ο Φλωμπέρ έγραψε την "Μαντάμ Μποβαρύ", ο Μαρξ την 18^η Μπρυμαίρ και ο Αύγουστος Κοντ την «Έκκληση στους συντηρητικούς». Είναι η εποχή του Λουδοβίκου Βοναπάρτη. Σύμφωνα με τον Κοντ, τον μαθητή του Σαιν Σιμόν, η δυτική επανάσταση είναι κατά κύριο λόγο διανοητική με συνέπεια έναν «υπερερεθισμό» της αλαζονείας και της ματαιοδοξίας και για τούτο απαιτείται μια σύνθεση που θα γίνει δια της «συμπαθείας», της ηθικής και του αλτρουϊσμού, με την σχετικότητα της «πάγιας ατέλειας» και το «ζειν για τους άλλους» και όχι τον εγωισμό του αλάθητου και της απόλυτης προσδοκίας. Αλλά ποιοι είναι οι κατά Κοντ συντηρητικοί; Αυτοί που θα επιτύχουν τη σύνδεση της Τάξης και της Προόδου. Οι κεντρώοι, όπως, θα λέγαμε σήμερα.

«Η έκκληση στους συντηρητικούς» δεν είναι παρά η απάντηση στην «18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» του Καρλ Μαρξ. Το ιστορικό παράδοξο έγκειται στο γεγονός ότι και για τους δύο (Κοντ και Μαρξ) το διακύβευμα τότε ήταν το προλεταριάτο. Για τον Μαρξ οι προλετάριοι έπρεπε να αποδεχθούν τη δικτατορία του προλεταριάτου, για τον Κοντ όφειλαν να συγκατανεύσουν στη διακυβέρνηση του Λουδοβίκου Βοναπάρτη και συγχρόνως να παραιτηθούν «από την ισότητα». Για τον Μαρξ «η βία είναι η μαμή της ιστορίας», για τον Κοντ η τελειοποίηση και η πρόοδος απαιτούν «ησυχία και υπακοή». Αν, όμως, τον 19ο αιώνα φορέας της παγκοσμιότητας -και για τον Κοντ και το Μαρξ- ήταν το προλεταριάτο, τώρα ο φορέας της «παγκοσμιοποίησης» θα γίνει το κεφάλαιο και οι πρόσφυγες.  Όμως, τη ριζική καθολικότητα θα την εκφράσουν μόνο οι τελευταίοι, αυτοί που είναι αποκλεισμένοι από την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, οι άθλιοι που βρίσκονται πάνω στις σχεδίες και πολιορκούν τη Δύση. Αυτοί είναι οι φορείς της αληθινής «μαχόμενης» καθολικότητας, το νέο επαναστατικό υποκείμενο καθώς είναι αυτοί που εκφράζουν το Όλον σε αντίθεση με τους άλλους που εκφράζουμε τα ιδιαίτερα συμφέροντά μας. Ο λόγος του μικρού πρόσφυγα, λοιπόν, εκφράζει το «μέρος» που «δεν χωρά πουθενά», που αναστατώνει την καθεστηκυία τάξη στο όνομα της αρχής της καθολικότητας, της ηθικής της ισότητας, της egaliberte…