Κοινωνία και αρχαίοι αισυμνήτες

 

 

Tο μόνο θεσμικό προνόμιο της κοινωνίας είναι η ψήφος των μελών της

Συντάκτης: Γιώργος Σταματόπουλος, efsyn

Οση απογοήτευση κι αν σκόρπισαν στην ελληνική κοινωνία όσοι αγόρευσαν στη Βουλή, μπόρεσε εντούτοις αυτή η κοινωνία να αποκομίσει μερικές μικρές εντυπώσεις και να προβεί σε οιονεί διαπιστώσεις. Εντυπωσίασε λ.χ. η ευθεία προσωπική επίθεση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατά του πρωθυπουργού της χώρας, που δεν συνηθίζεται.

Οπως έκπληξη προκάλεσε η εμφανής απώλεια ψυχραιμίας εκ μέρους του πρωθυπουργού. Ενα μυστήριο πνεύμα πριονίζει τις βεβαιότητες όλων που στηρίζονται σε σαθρές «θεατρικές» σκηνές. Κάτι δεν πάει καλά στο πολιτικό σύστημα, καθόλου καλά λένε οι πιο απαισιόδοξοι.
Από την άλλη, δεν υπάρχουν -λένε- εναλλακτικές λύσεις και λοιπά· τι θέλουμε, να ξαναγυρίσουμε στους γνωστούς ολετήρες, στους σκανδαλώδεις αυτούς τύπους που έζησαν μες στη δυσοσμία, την αδιαφάνεια και τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος;
Είναι λυπηρό· είναι θλιβερό· τέτοια κατάντια της πολιτικής. Τόσος ξεπεσμός. Η κρίση του πολιτικού συστήματος και η οικονομική κρίση είναι αδελφές ψυχές, πάνε χέρι χέρι. Και λοιπόν;
Δεν είναι ώρα -ισχυρίζονται αρκετοί- για εξεγέρσεις και ανατροπές, δεν υπάρχουν σχέδια, οράματα· ο καπιταλισμός φαίνεται ανίκητος (δεν είναι). Ολα αυτά η Αριστερά όφειλε να τα έχει λύσει εδώ και χρόνια, προτού καταλάβει την εξουσία. Αρα; Είναι σε αδιέξοδο η χώρα;
Σε μερικές πόλεις στην αρχαία Ελλάδα όταν αντιμετώπιζαν ίδιες καταστάσεις, αδιέξοδες δηλαδή, οι αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις συμφωνούσαν να παραδώσουν τις εξουσίες σε πρόσωπα κοινής αποδοχής, με την εντολή τα πρόσωπα αυτά να αποκαταστήσουν ή να διασφαλίσουν την έννομη τάξη που είχε καταργηθεί ή βρισκόταν σε κίνδυνο.
Τα πρόσωπα αυτά ήσαν οι αισυμνήτες (αίσα: ίσο μερίδιο, μοίρα, πεπρωμένο), βασικοί συντελεστές για το πέρασμα από τη μοναρχία στη δημοκρατία. Αυτοί κατέγραφαν το (εθιμικό κυρίως) δίκαιο που περιόριζε την αυθαιρεσία κατά την άσκηση της εξουσίας. Διακρίνονταν για την ευθυκρισία τους και με τη σοφία τους κέρδιζαν τη συμπάθεια των λαϊκών στρωμάτων. Από αυτούς βγαίνει η παράδοση για τους Εφτά Σοφούς, που ήσαν πολύ περισσότεροι, με ποικίλες κάθε φορά παραλλαγές των ονομάτων.
Οι αισυμνήτες ούτε κληρονομικοί άρχοντες ήσαν ούτε κυβερνούσαν χωρίς τη θέληση των πολιτών· εξάλλου οι τελευταίοι τούς εξέλεγαν (αιρετοί τύραννοι κατά τον Αριστοτέλη). Περίφημοι αισυμνήτες υπήρξαν ο Πιττακός στη Μυτιλήνη, ο Ζάλευκος στους κατωιταλικούς Λοκρούς (Επιζεφύριους) και ο Χαρώνδας στην Κατάνη της Σικελίας.
Γίνονταν μεν σάκοι του μποξ για τις αντίπαλες αριστοκρατικές παρατάξεις, προέβαιναν όμως ταυτόχρονα σε αποφάσεις και έργα που ανακούφιζαν τον λαό. Σαν κυβέρνηση τεχνοκρατών θα λέγαμε, κάτι που όμως έχει αποδειχτεί ολέθριο για τη χώρα. Στη θέση του αισυμνήτη θα βάζαμε, με τα δικά μας μέτρα, την ίδια την κοινωνία, μ’ έναν ξεχωριστό θεσμικό ρόλο, κατά βάση ενωτικό.
Η κοινωνία, όμως, θεσμικά είναι ανύπαρκτη· το μόνο θεσμικό της προνόμιο είναι η ψήφος των μελών της. Το συναποφασίζειν το αγνοεί, δεν της επιτρέπεται από το πολιτικό και πολιτειακό κατεστημένο. Εχει όμως αυτή τη δυνατότητα, αρκεί να ανοίξουμε τα στραβά μας.