Τα «οικεία κακά», το ήθος, τα «Ενθέματα»

 

Συντάκτης: Γιώργος Σταματόπουλος,  efsyn

Ηταν μια μικρή όαση τα «Ενθέματα» της «Αυγής», τόσο στην αυχμηρή εφημεριδογραφία όσο και στην ξηρασία της πνευματικής ζωής της χώρας. Εβλεπες εκεί τα νέα διανοητικά ρεύματα, τον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο προσανατολισμό της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας, της οικολογίας, χαιρόσουν τις συγκρουόμενες απόψεις, την ευρύνοια των επιμελητών, τον χώρο που έδιναν αφειδώλευτα σε αντιπάλους, τη διαλλακτικότητα και τη σύνεσή τους.

Καταλαβαίνει κανείς τι δοκιμασίες πέρασαν, τι εσωτερικές δονήσεις, τι διλήμματα, και τι πίκρα ίσως και τι απογοήτευση τους ώθησαν να παραιτηθούν από το καλό έργο τους. Είναι, όμως, σωστή η απόφασή τους;
Για τους ίδιους πιθανώς να ήταν, για τα ελληνικά γράμματα όμως είναι τραυματική. Χάνεται ένας πυρήνας ζύμωσης και σύγκρουσης ιδεών, τόσο απαραίτητων στην παραγωγή ήθους, πολιτισμού και στην ίδια την ανάπτυξη της πολιτικής τέχνης.
Σεβαστή η εκ μέρους τους τήρηση των αξιών που απέρρεαν από τον προσωπικό όσο και ιδεολογικό κώδικα ηθικής τους, μήπως όμως μ’ αυτήν τους την κίνηση δίνουν χώρο σε άλλους ηθικούς κώδικες που υπηρετούν την εξουσία και μόνον αυτήν; Μήπως υπεκφεύγουν τη σύγκρουση με τούτη την εξουσία; Ποιος τους εμπόδισε να συνεχίσουν το ανεξάρτητο έργο τους; Δέχτηκαν πιέσεις άνωθεν;
Γιατί να μην επιμείνουν ώστε να διατηρήσουν και την ανεξαρτησία τους και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών; Οσμές ανελευθερίας εκπέμπονται από την επιστολή παραίτησής τους παρ’ όλη την κομψότητα και την ευγένεια των φράσεων.
Υπερίσχυσε ο κομματισμός (η σκοπιμότητα και η εξουσιολαγνεία) της πολιτικής και του πολιτισμού; Μαύρα μαντάτα εάν έτσι έγιναν τα πράγματα. Διαπίστωσαν μήπως ότι «χρησιμοποιούνται» μόνο σαν το αριστερό άλλοθι του κατά πολλούς αποκρουστικού προσωπείου της συγκυβέρνησης με μια ανυπόφορη λαϊκιστική Δεξιά;
Και, εάν διαφωνούν πολιτικά με όσα πράττει τούτη η συγκυβέρνηση, γιατί δεν δίνουν τη μάχη εναντίον της;
Θα πείτε, όποιος είναι έξω απ’ τον χορό πολλά τραγούδια ξέρει. Η παροιμία πιθανώς να ευσταθεί, όταν όμως αφορά τον δημόσιο λόγο χάνει την υπόστασή της. Ο κόσμος της Αριστεράς οφείλει να ξέρει, να μη χαθεί και η τελευταία, ελάχιστη ελπίδα.
Εξακολουθούν να στηρίζουν την κυβέρνηση πολλοί, σοβαροί και ειλικρινείς αριστεροί, αντιπαρερχόμενοι (ελαφρά τη καρδία;) ότι το δέρμα της εξουσίας δεν αλλοιώνεται, χιλιετίες τώρα (σκληρό, ακανθώδες, δύσοσμο, άσχημο). Ή κλείνουν τα μάτια τους ή πιστεύουν ότι το αριστερό ήθος θα κάνει το θαύμα του. Να που και οι άτεγκτοι ορθολογιστές πιστεύουν σε άλογες δυνάμεις-ενέργειες...
Δεκαέξι χρόνια κράτησαν τα «Ενθέματα», όσα χρόνια έχουν δαπανηθεί τον 21ο αιώνα. Λέγαμε τότε ότι τούτος ο αιώνας έμπαινε με μια διαφορετική αντίληψη της Αριστεράς στον χώρο των ιδεών τουλάχιστον.
Τα ενθέματα, όμως, νικήθηκαν από τα περιτυλίγματα, βαριά κι ασήκωτα όταν το περιεχόμενό τους έγινε η ίδια η εξουσία. Κατάντια;
Οι υπεύθυνοι προσπάθησαν να φύγουν με αξιοπρέπεια, ως ελεύθερα σκεπτόμενοι πολίτες και δημιουργοί· προσεχτικά είπαν να μην τους δουν εχθρικά. Φοβάμαι ότι δεν θα το αποφύγουν. Οποιος διαφωνεί είναι εχθρός της Αριστεράς, βρε τι πάθαμε.
Τα «οικεία κακά» πρέπει να λέγονται, να ξεσκεπάζονται. Πολίτες, χρη λέγειν τα καίρια (Σοφοκλής). Μόνο έτσι ελέγχεται και ίσως υποστέλλεται η οίηση κάθε εξουσίας, η αυθαιρεσία της, η βία της. Κάτι άλλο ν’ ανατείλει; Α, μπα - αόρατοι οι ορίζοντες...