Ψυχισμός και υγεία

Vincent Van Gogh, "Πατατοφάγοι", 1885

Συντάκτης: Γιώργος Σταματόπουλος

Πυκνώνουν τα κείμενα που τονίζουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στον ψυχισμό και την υγεία πολλών από μας: Η ροή των επιπτώσεων είναι ορμητική και ακατάπαυστη και αυτό φαίνεται εύκολα σε μια καθημερινή βόλτα στο κέντρο της πρωτεύουσας, αλλά και σε πολλές μεγαλουπόλεις της χώρας.

Οι κινήσεις μας δεν έχουν πλέον νεύρα, έχουν χαθεί τα κινούντα αίτια της καθημερινότητας, τα χαμόγελα σπανίζουν και οι πλείστοι κοιτάμε κάτω ή στο άπειρο.
Η απώλεια νοήματος προέρχεται από την απώλεια κάποιου, θαμπού έστω, οράματος.
Μπορεί να υπάρχουν εστίες αντίστασης σ’ όλη αυτή την κατάθλιψη, δεν γίνονται εντούτοις πρότυπα για μια διαφορετική δόμηση των κοινωνικών σχέσεων.
Μπορεί να φύονται πυρήνες κάποιας μορφής αυτοοργάνωσης, δεν έχουν καταφέρει όμως ακόμη να πείσουν για τη λυσιτέλειά τους, τη συνέχειά τους· αδυνατούν να εκπέμψουν ελπίδα.
Στο «μέσα» του καθενός ουδείς μπορεί να παρέμβει· τα κατασταλτικά ψυχοφάρμακα κακό μόνο προξενούν. Επιφέρουν μεν φευγαλέα ανακούφιση, τσακίζουν όμως την πηγή της χαράς και της ευεξίας.
Χειρότερες είναι οι επιπτώσεις στην υγεία, πιο ορατές εννοώ, διότι στις ψυχικές μεταβολές οι περισσότεροι είμαστε αδαείς, ακόμη και οι ειδικοί.
Οι τελευταίοι μάλιστα γίνονται επικίνδυνοι όταν χρησιμοποιούνται από τις διάφορες εξουσίες με αποκλειστικό σκοπό να κατασκευάζουν ψυχικά ασθενείς, άρα ευάλωτους και άρα χειραγωγήσιμους.
Δεν είναι της στιγμής να αναφερθούμε στην ολοκληρωτική σχέση εξουσίας-ψυχιατρικής, παραμένει εντούτοις ένα τεράστιο θέμα.
Ανεργοι και ανασφάλιστοι υποφέρουν, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε παυσίπονα να προμηθευτούν· το απογοητευτικό είναι ότι πολλοί έχουν παραιτηθεί από τον ελάχιστο αισθητικό καλλωπισμό του σώματος.
Παραίτηση. Θλίψη. Κρίμα. Ολα τούτα οφείλουν να αντιστραφούν, να πάψουν να υφίστανται ως εικόνα της πραγματικότητας.
Η αλληλεγγύη δεν βοηθά εδώ· ο ασθενής γίνεται ένας συνειδητός παρίας, ξέρει ότι είναι ξένος πλέον και ότι πολλοί τον αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά, αν όχι εχθρικά...
Ναι, αλλά στις δύσκολες στιγμές δείχνει η κοινωνία τη συνοχή της, τον πολιτισμό της.
Δεν λέω να γίνουμε ξαφνικά ψυχίατροι ή ν’ αποκτήσουμε ιατρική γνώση· θα ήταν παράλογο. Η κατανόηση και η ήσυχη παρέα μπορούν όμως να βοηθήσουν πολλούς που δεν άντεξαν τις σαρωτικές αλλαγές στη ζωή τους και χάθηκαν σε λαβυρίνθους και πλέον αδυνατούν να προσανατολιστούν και προχωρούν σε μαύρα σκοτάδια.
Θα πείτε, αδύναμοι χαρακτήρες. Να το δεχτώ, εν μέρει όμως, γιατί πολλοί έχουν και πολιτικό και πολιτισμικό υπόβαθρο.
Τι, τότε, συμβαίνει; Μακάρι να καταλαβαίναμε. Καταλαβαίνουμε, όμως, ότι ο ψυχισμός και η υγεία οφείλουν να προστατευτούν με αυτοσχέδιες κοινωνικές δομές (αφού η επανάσταση αργεί...), με ήρεμες, ήπιες συζητήσεις, με εκδηλώσεις στις οποίες να μπορούν να συμμετέχουν όσο πιο πολλοί. Ολα τούτα φαίνονται σαν εθελοντισμός.
Ε, ναι, αφού απουσιάζει η δημοκρατία. Ως γνωστόν, σε μια πραγματική δημοκρατία δεν έχουν θέση ο εθελοντισμός και τα δικαιώματα, διότι εμπεριέχονται στη δομή αυτής της ίδιας δημοκρατίας.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα των Συντακτών