Lexit ή Brexit;

Άρης Χατζηστεφάνου

Μια μοναδική ευκαιρία για να αντιληφθούμε καλύτερα την έννοια του παράλληλου σύμπαντος αλλά και των «αντεστραμμένων κόσμων», που μέχρι σήμερα βλέπαμε μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, θα αποτελέσει η περίοδος που οδηγεί στο βρετανικό δημοψήφισμα για την παραμονή ή την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέμνοντας κάθετα τις πολιτικές ταυτότητες των Συντηρητικών και των Εργατικών (αλλά και κομμάτων της άκρας δεξιάς και της αντικαπιταλιστικής αριστεράς), η αντιπαράθεση διχάζει πρώην συντρόφους και δημιουργεί την ψευδαίσθηση συμμαχιών που κανένας δεν θα ήθελε να ζήσει. Ύστερα από την προσπάθεια του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον να διαπραγματευτεί καλύτερες συνθήκες για το περίφημο Σίτι του Λονδίνου – το προπύργιο του αγγλοσαξωνικού χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στην Ευρώπη – απέναντι στις δυνάμεις της Φρανκφούρτης και του Παρισιού, η ημερομηνία του δημοψηφίσματος ορίστηκε τελικά για τις 23 Ιουνίου. Η παράταξη του Κάμερον, στο εσωτερικό των Συντηρητικών, υποστηρίζει την παραμονή στην ΕΕ θεωρώντας ικανοποιητικές τις δεσμεύσεις των Ευρωπαίων σε τρία σημεία: Τον περιορισμό της εισόδου μεταναστών, το ψαλίδισμα των επιδομάτων που δικαιούνταν μέχρι σήμερα αλλά και το δικαίωμα του Σίτι να «βάζει φρένο» σε αποφάσεις των Βρυξελλών που επηρεάζουν τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Κάμερον έχει στο πλευρό του τόσο τις ΗΠΑ όσο και μεγάλο τμήμα του στρατιωτικού κατεστημένου, που θεωρεί ότι ενδεχόμενη έξοδος από ην ΕΕ θα επηρεάσει τις ισορροπίες και στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ.

Οι ισορροπίες στη δεξιά παράταξη βέβαια κλονίστηκαν αυτή την εβδομάδα με την τοποθέτηση του δημάρχου του Λονδίνου, Μπόρις Τζόνον, υπέρ της εξόδου. Ο δήμαρχος μαζί με τουλάχιστον πέντε κορυφαία στελέχη των Συντηρητικών εκφράζουν την πιο ακραία εκδοχή της απελευθέρωσης των αγορών και θεωρούν ότι ασφυκτιούν στα «περιοριστικά πλαίσια της ΕΕ». Αν και είναι νωρίς για να προβλέψει κανείς τις τελικές ισορροπίες στο εσωτερικό των Συντηρητικών, οι πρώτες εκτιμήσεις λένε ότι οι βουλευτές που θα ψηφίσουν υπέρ του Brexit θα ξεκινούν από 70 και μπορεί να φτάνουν τους 145 – σε σύνολο 330 που ελέγχει το κόμμα.

Δυστυχώς πολύ πιο θλιβερή είναι η κατάσταση στην παράταξη των Εργατικών, η ηγεσία της οποίας αποφάσισε να αντιμετωπίσει το κορυφαίο αυτό ζήτημα με όρους μικροπολιτικής τακτικής. Προσκολλημένοι ακόμη στις συνθήκες της δεκαετίας του ’80, όταν η Μάργκαρετ Θάτσερ έδινε μάχη χαρακωμάτων με την ΕΟΚ, μεγάλο τμήμα των Εργατικών δεν κατανοεί (ή κάνει πως δεν κατανοεί) ότι η ΕΕ έχει μετατραπεί στο απόλυτο εργαλείο επιβολής του σύγχρονου θατσερισμού. Αποφεύγοντας έντεχνα τις αναφορές στις καταστροφικές επιπτώσεις που είχε για την Ελλάδα και άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας η ένταξη στην ΕΕ και την ευρωζώνη, ο Τζέρεμι Κόρμπιν εξακολουθεί να παρουσιάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση σαν ένα μηχανισμό ο οποίος μπορεί να μεταρρυθμιστεί προς όφελος της κοινωνίας και να προσφέρει ευημερία και «εργασιακή ασφάλεια». Είναι χαρακτηριστικό ότι στενοί συνεργάτες του ηγέτη των Εργατικών, όπως ο Όουεν Τζόουνς, ο οποίος εισήγαγε τον όρο Lexit, για μια αριστερή έξοδο από την ΕΕ, αναγκάστηκαν να πραγματοποιήσουν στροφή 180 μοιρών για να στηρίξουν τη νέα γραμμή του κόμματος.

Ο Κόρμπιν έχει εξασφαλίσει τη στήριξη της Ομοσπονδίας των Συνδικάτων (TUC) και αρκετών μεγάλων ενώσεων αφήνοντας στην παράταξη του Brexit το συνδικάτο Σιδηροδρόμων, Ναυτιλίας και Μεταφορών (RMT) και το συνδικάτο των οδηγών τρένων.

Η βρετανική αριστερά, που υποστηρίζει την έξοδο από την ΕΕ, φροντίζει να τηρεί σαφείς αποστάσεις από το εθνικιστικό λόγο των δεξιών οπαδών του Brexit. Παρόλα αυτά μια σειρά από λάθος επιλογές δίνει τροφή σε όσους προωθούν την βρετανική εκδοχή της θεωρίας των δυο άκρων (στη Βρετανία περιγράφεται με τον όρο πέταλο). Ενδεικτική ήταν η πρόσφατη παρουσία του Τζόρτζ Γκάλογουει σε εκδήλωση του ακροδεξιού Φάρατζ από το UKIP, όπου κατάφερε να μπερδέψει την έννοια της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας με την αυτοκρατορική υπεροψία μιας χώρας όπου ο ήλιος δεν δύει ποτέ. Ο Γκάλογουει προερχόμενος από την αριστερά πτέρυγα των Εργατικών έγινε παγκοσμίως γνωστός για την αντίθεσή του στον πόλεμο του Ιράκ το 2003 αλλά μετατράπηκε σύντομα σε γελωτοποιό με αριστερό μανδύα (φτάνοντας πριν από χρόνια να εμφανιστεί στο αγγλικό Big Brother κάνοντας το γουρούνι).

Στον αντίποδα αυτής της επαμφοτερίζουσας στάσης βρέθηκαν την περασμένη εβδομάδα περίπου 30 προσωπικότητες από το χώρο των γραμμάτων (συμπεριλαμβανομένου του Ταρίκ Αλί) αλλά και παλαίμαχοι συνδικαλιστές που συνυπέγραψαν επιστολή εξόδου από την ΕΕ αλλά και σύγκρουσης με τη βρετανική οικονομική ελίτ. «Η ΕΕ συνδέεται αναπόδραστα με τις ιδιωτικοποιήσεις, τη διάλυση του κράτους πρόνοιας, τη μείωση των μισθών και τη διάβρωση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και για αυτό το λόγο είναι αρεστή στις κυρίαρχες δυνάμεις του βρετανικού καπιταλισμού και την πλειονότητα της πολιτικής ελίτ» σημειώνεται στο κείμενο το οποίο ξεκινά με μια αναφορά στην περίπτωση της Ελλάδας, που απέδειξε τον δομικά «αντιδημοκρατικό» χαρακτήρα της Ένωσης.

Αποκομμένη από τον ηπειρωτικό ιστό της Ευρώπης και χωρίς να συμμετέχει στην ευρωζώνη, η Μεγάλη Βρετανία θα συνεχίσει να στέλνει στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη αντικρουόμενα μηνύματα σε σχέση με την ανάγκη παραμονής η όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση– ιδιαίτερα σε όσους δεν μπουν στον κόπο να εξετάσουν τις ιδεολογικές και ταξικές διαφορές που διατέμνουν και το στρατόπεδο του Ναι και το στρατόπεδο του Όχι.

Εφημερίδα Πριν 28/2/2016