Σημαδεμένα χαρτιά

Του Τάσου Κωστόπουλου

Δύσκολο πράγμα να 'σαι μαρξιστής οικονομολόγος και να διαχειρίζεσαι μια σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική. Το διαπιστώσαμε μιαν ακόμη φορά κατά την προχθεσινή ομιλία του Ευκλείδη Τσακαλώτου στη Βουλή, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με χρήματα (και) των Ελλήνων φορολογουμένων –είτε έχουν είτε δεν έχουν κάποιο τραπεζικό κομπόδεμα.

Απαντώντας σε όσους του υπενθύμιζαν τι ακριβώς έλεγε ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2008 και δώθε για το τάισμα των (ιδιωτικών) τραπεζών με δημόσιο χρήμα, ο υπουργός Οικονομικών υπήρξε, αν μη τι άλλο, αφοπλιστικά ειλικρινής:

Μας ρωτάτε αν είμαστε υπέρ ή κατά της ανακεφαλαιοποίησης, γιατί πριν μιλάγαμε ενάντια. Θα είμαι πολύ ευθύς σε αυτή την απάντηση. [...] Οπως είχε πει η Joan Robinson για την αγορά εργασίας, το μόνο πράγμα χειρότερο από το να σε εκμεταλλεύεται ο καπιταλισμός είναι να μη σε εκμεταλλεύεται ο καπιταλισμός, γιατί στον καπιταλισμό αν δεν σε εκμεταλλεύεται, σημαίνει ότι είσαι άνεργος.

Το ίδιο ισχύει και για την ανακεφαλαιοποίηση. Το μόνο πράγμα χειρότερο από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι να μην υπάρχει ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, γιατί αν δεν υπάρχει ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα έχουμε πολύ δυσάρεστες εξελίξεις και πολύ δυσάρεστες εξελίξεις για τους πιο φτωχούς ανθρώπους.

Ομως, υπάρχει μια συμμετρία μεταξύ αυτών των δύο πραγμάτων που είπα, γιατί μέσα στον καπιταλισμό μπορούμε να το λύσουμε το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης και των τραπεζών, ενώ μέσα στον καπιταλισμό δεν μπορούμε να λύσουμε το θέμα της εκμετάλλευσης της εργασίας.

Μια που δεν μπορούμε λοιπόν να λύσουμε εντός καπιταλισμού το δομικό ζήτημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, ας φορτώσουμε όλους τους τωρινούς και μελλοντικούς κατοίκους ετούτου του τόπου με τα κερατιάτικα της διασφάλισης των λογαριασμών των εχόντων και κατεχόντων –μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται, φυσικά, οι πρωτοκλασάτοι υπουργοί της αριστερής μας κυβέρνησης.

Οπως προκύπτει άλλωστε από την ανάγνωση των προχθεσινών πρακτικών, η αποφυγή του «κουρέματος» των ιδιωτικών καταθέσεων –ανεξαρτήτως ύψους– αποτελεί ιερή αγελάδα για όλο το πολιτικό φάσμα. «Το κράτος δεν είναι συνιδιοκτήτης στις καταθέσεις μας», ξεσπάθωσε ο Χάρης Θεοχάρης του Ποταμιού, ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης επανέλαβε τετράκις πως η προστασία των καταθετών δικαιολογεί τη συμπόρευσή του με την κυβέρνηση, ο δε υπαρχηγός της Χ.Α. θεώρησε δεδομένο πως όσοι έχουν σπίτι (και πληρώνουν ΕΝΦΙΑ) διαθέτουν και μετρητά στην τράπεζα.

 

Κανείς τους δεν αναρωτήθηκε, έστω και ρητορικά, το αυτονόητο: Για ποιον ακριβώς λόγο, όταν πετσοκόβονται ανελέητα μισθοί και συντάξεις, κινδυνεύουν πρώτες κατοικίες και χιλιάδες πολίτες αναγκάζονται να βγάλουν στο σφυρί κινητά κι ακίνητα, όσοι συμπολίτες μας «επένδυσαν» τις οικονομίες τους σε κάποια τραπεζική θυρίδα να μην υποστούν (κι αυτοί, όπως όλοι οι άλλοι) το κόστος των επιλογών τους;

 

Οπως έχουμε ξαναγράψει, κεντρικός στόχος της «εσωτερικής υποτίμησης» που εφαρμόζεται στη χώρα μας από το 2010 και μετά, με πρόσχημα τη «βιωσιμότητα» του χρέους, υπήρξε ευθύς εξαρχής η υποβάθμιση όλων των υπόλοιπων συντελεστών (από την εργασία μέχρι το real estate) προς όφελος του συσσωρευμένου χρήματος, ντόπιου και ξένου.

Στη βάση αυτή οικοδομήθηκαν οι κοινωνικές συμμαχίες της μνημονιακής πολιτικής, ενόψει μιας μεσοπρόθεσμης επικερδούς αξιοποίησης του αποθησαυρισμένου πλούτου, παράλληλα (και σε ευθεία αναλογία) με την προσχεδιασμένη «ανθρωπιστική καταστροφή».

Η έκβαση αυτή καθυστέρησε κάπως λόγω ιστορικών και κοινωνικών τοπικών ιδιομορφιών, από την επιβίωση μιας διάχυτης κουλτούρας αντίστασης στην κρατική εξουσία μέχρι την αντοχή των παραδοσιακών πρακτικών ενδοοικογενειακής αλληλεγγύης, δείχνει όμως να φτάνει πια στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Λίγο πριν από το τέλος της παρτίδας, θα ήταν συνεπώς μάλλον αδιανόητο να ξαφριστούν τα πορτοφόλια όσων παίζουν εξαρχής με σημαδεμένα χαρτιά...

Τρία χρόνια, ένας αιώνας

Ηταν η τελευταία μεγάλη μάχη ενάντια στη μνημονιακή πολιτική. Στις 7 Νοεμβρίου 2012, ενώ η Βουλή ψήφιζε το πρώτο Μεσοπρόθεσμο του δεύτερου Μνημονίου (N. 4092), δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές παρέμειναν πεισματικά επί ώρες στην πλατεία Συντάγματος, κάτω από καταρρακτώδη βροχή και καταιγισμούς δακρυγόνων, ώσπου να διαλυθούν για πολλοστή φορά διά ροπάλου από τα ΜΑΤ. Στα λουλουδάδικα της Βασιλίσσης Σοφίας, οι θωρακισμένοι «Αίαντες» που η ΕΛ.ΑΣ. μόλις είχε παραλάβει από το Ισραήλ στάθηκε αδύνατο ν’ ανακόψουν τη λύσσα του πιο μαχητικού κομματιού των συγκεντρωμένων.

 

Πρώτη φορά αξιωματική αντιπολίτευση, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ παρατάχθηκαν ομαδικά στο περιστύλιο, διαδηλώνοντας –κι αυτοί– μ’ ένα μεγάλο πανό που καλούσε τη μνημονιακή κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου-Κουβέλη να παραιτηθεί: «Καταστρέφετε τη χώρα. Φύγετε τώρα».

Χειρονομία που έγινε δεκτή μ’ ενθουσιασμό από τους συγκεντρωμένους, οι αντιδράσεις των οποίων –διαβάζουμε στην «Εφ.Συν.» της επομένης– «συγκίνησαν πολλούς από τους βουλευτές, ιδίως τους νεότερους». Για πρώτη και τελευταία επίσης φορά, τα μπλοκ του ΠΑΜΕ παρέμειναν στον χώρο των συγκρούσεων σε όλη τη διάρκειά τους, φωνάζοντας συνθήματα και δίχως εχθρικές διαθέσεις απέναντι στους πιο δυναμικούς διαδηλωτές.

Μολονότι προς στιγμήν ερμηνεύτηκε σαν η απαρχή ενός νέου, μαχητικότερου γύρου κινητοποιήσεων ενάντια στα μνημόνια, τελικά η νύχτα εκείνη αποτέλεσε το κύκνειο άσμα της λαϊκής εξέγερσης των προηγούμενων δυόμισι χρόνων. Μέσα στο επόμενο τρίμηνο η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ προσχώρησε στη «στρατηγική του ώριμου φρούτου», μεταφέροντας το κέντρο βάρους από το πεζοδρόμιο στα τηλεπαράθυρα κι αντικαθιστώντας σταδιακά τη δομική κοινωνική κριτική με οξύτατες μεν, αλλά άκρως παραδοσιακές αντιπολιτευτικές κορόνες.

«Ρεαλιστική» στροφή που συμπυκνώθηκε συμβολικά στη διακριτική ανοχή των κατασταλτικών πογκρόμ του Δένδια, με σημείο τομής τη βίαιη εκκένωση της Βίλας Αμαλίας (20.12.2012), στην επίσκεψη Τσίπρα στο γραφείο του Σόιμπλε (14.1.2013) και στην –πρωτοφανή για τα τότε δεδομένα– δήλωσή του στις ΗΠΑ, πως η μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να σκίσει τις μνημονιακές συμβάσεις (22.1.2013). Στις 28 Απριλίου 2013 το δεύτερο Μεσοπρόθεσμο ψηφίστηκε έτσι, δίχως ν’ ανοίξει μύτη. Τα υπόλοιπα απλώς ακολούθησαν.

Οι φωτογραφίες είναι του Τάσου Κωστόπουλου

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Πηγή: http://anemosantistasis.blogspot.com